De Scheldekaaien in Antwerpen krijgen een grondige facelift. Goed voor meer waterveiligheid en een nog gezelligere plek aan het water. De kilometerslange kaaimuur is praktisch opgedeeld in zeven zones – van het Droogdokkeneiland in het noorden tot Blue Gate Antwerp in het zuiden. In elk deelgebied passen we een specifieke stabilisatietechniek toe, afgestemd op de toestand van de kaaimuur en het toekomstige gebruik.
Al in 1883 merkten ingenieurs dat delen van de kaaimuur richting Schelde verschoven. Dat wankele evenwicht wordt veroorzaakt door de Boomse klei onder de fundering van de muur en de druk van het grondwater. De voorbije 130 jaar ontwikkelden bouwkundigen diverse oplossingen, die telkens ontoereikend bleken. In het kader van het Sigmaplan werkt De Vlaamse Waterweg nv nu aan een definitieve oplossing voor de instabiele kaaimuur. Tegelijk richt de stad Antwerpen het openbaar domein opnieuw in. Het afgelopen jaar werden er heel wat werven opgestart en opgeleverd. Een greep uit de werken:
Zone 1: Droogdokken
De Droogdokken vormen een scharnier tussen stad en haven. In deze zone realiseerden we een nieuwe kaaimuur op sigmahoogte, zodat hij meteen ook dienst kan doen als waterkering. De Belvédère, een zeshoekig uitkijkpunt met park, biedt een prachtig uitzicht op de stad, Linkeroever en de haven van Antwerpen. Op de planning staat nog een uitbreiding van het huidige park met een nieuwe groene dijk gecombineerd met een toegankelijke slik- en schorrenzone. Maar voor we dit park met riviernatuur kunnen inrichten, renoveren we eerst nog de Royerssluis.
Zone 3: Bonapartedok en Loodswezen
Groen licht voor de heraanleg van de site Loodswezen! Nadat in deze zone de historische kaaimuur gestabiliseerd en gerenoveerd werd, is in september 2023 het definitieve ontwerp goedgekeurd voor de bouw van een nieuwe waterkering en openbaar domein. Ondertussen werd ook de omgevingsvergunningsaanvraag ingediend. De werken aan het openbaar domein, inclusief de verhoging van de waterkering en de bouw van een indrukwekkend holocaust monument, starten in het voorjaar 2025. We kijken ernaar uit om opnieuw een verbinding te creëren tussen de Stad en de Stroom!
Zone 4: Schipperskwartier en Centrum
In 2023 startte het laatste deel kaaimuurstabilisatie voor deze zone, tussen Het Steenplein en het Zuiderterras. Begin 2025 moeten die werken afgerond zijn. Omdat er weinig ruimte is – tunnels, wandelterrassen, stenen helling, zuiderpaviljoen met horeca… – zullen we zoveel mogelijk kaaimuur behouden en verankeren met speciale ‘groutankers’. Daarnaast leggen we in de Schelde een hoge breuksteenberm aan die de kaaimuur, samen met de ankers, belemmert te bewegen.
Daarnaast kunnen we in de centrumzone – na de stabilisatie van de kaaimuur en toekenning van de omgevingsvergunning – van start met de bouw van de mobiele waterkering. Die wordt maar liefst 842 meter lang, de langste mobiele waterkering ter wereld! Begin februari 2024 voerden we een spectaculaire golftest uit om de stabiliteit en sterkte te testen. En de waterkering doorstond alle stormen met glans, waardoor het concept klaar is om Antwerpen te beschermen. Een belangrijke mijlpaal binnen de werken van het Sigmaplan aan de Scheldekaaien. We zullen deze mobiele waterkering heel flexibel inpassen in de openbare ruimte. Zo beschermen we Antwerpen tegen hevige stormvloeden én behouden we de toegankelijkheid en het uitzicht vanuit de stad.
In de zomer van 2023 werkten we het tweede deel af van de nieuwe waterkering en het vernieuwde openbaar domein in Sint-Andries en Het Zuid. Het gaat om een zone van 300 meter aan de Schelde, tussen het al heraangelegd deel en de Sint-Michielsstraat. Het openbaar domein telt nu heel wat sport- en speelzones, waarbij we de historische zuidflank van het vroegere Sint-Michielsbastion mee integreerden. Ook het dijkpad trokken we door om heerlijk te kunnen vertoeven aan het water én tussen het groen. Ook het laatste stuk kaaimuur werd gestabiliseerd zodat deze volledige 1,4 km lange zone over een gestabiliseerde kaaimuur beschikt, klaar voor de komende honderd jaar.
Zone 6: Nieuw Zuid
Langs Nieuw Zuid stabiliseerden we eerder al 660 meter kaaimuur. In 2022 volgde de rest, tot aan de Kennedytunnel. Een technische uitdaging, want de monding van het Kanaal Der Krijgsgronden vraagt om een oplossing op maat. In 2022 werkten we het ontwerp voor de nieuwe waterkering af en in 2023 startten we dan de werken op. Ook de heraanleg van het park, inclusief de geïntegreerde waterkering, is in uitvoering.
Zone 7: Blue Gate
In deze zone is een dringende stabilisatie en verhoging van de waterkering aan de orde, vooral in de vorm van een een verstevigde natuurlijke oever. Aansluitend op de overstromingsveilige laad- en loskade ontwikkelden we een logistieke zone van 13 hectare voor de verdeling van goederen op een slimme manier. Werken aan de “wandelende kaai van Antwerpen” werden opgestart in 2024 en zullen in de loop van 2025 afgerond worden. De werken zorgen voor een stabilisatie van de momenteel precaire kaaimuur, en voorzien een nieuwe waterkering op Sigmahoogte.
_comp.jpg)
