Al in 1883 merkten ingenieurs dat delen van de kaaimuur richting Schelde verschoven. Dat wankele evenwicht wordt veroorzaakt door de Boomse klei onder de fundering van de muur en de druk van het grondwater. De voorbije 130 jaar ontwikkelden bouwkundigen diverse oplossingen, die telkens ontoereikend bleken. In het kader van het Sigmaplan werkt De Vlaamse Waterweg nv nu aan een definitieve oplossing voor de instabiele kaaimuur. Tegelijk richt de stad Antwerpen het openbaar domein opnieuw in. Het afgelopen jaar werden er heel wat werven opgestart en opgeleverd. Een greep uit de werken:

Tussen Het Steenplein en het Zuiderterras is de uitvoering van de kaaimuurstabilisatie opgestart. In het voorjaar van 2025 moeten de werken rond zijn. Omdat er weinig ruimte is – tunnels, wandelterrassen, stenen helling, zuiderpaviljoen met horeca… – zullen we zoveel mogelijk kaaimuur behouden en verankeren met speciale ‘groutankers’. Daarnaast leggen we in de Schelde een hoge breuksteenberm aan die de kaaimuur belemmert te bewegen.

Midden 2024 hopen we te starten met de bouw van een mobiele waterkering in de centrumzone, 842 meter lang. Om de band met de Schelde zo veel mogelijk aan te halen, willen we in het historisch centrum zo weinig mogelijk obstakels tussen de stad en de rivier. Hoe ziet dat eruit? Over de volledige lengte zal je enkel een deksel zien, 50 centimeter breed, met om de 12 meter een slanke kolom als tussensteunpunt. Daardoor kan de mobiele waterkering heel flexibel worden ingepast in de openbare ruimte. Met deze oplossing beschermen we Antwerpen tegen hevige stormvloeden én behouden we de toegankelijkheid en het uitzicht vanuit de stad. De nieuwe waterkering integreren we in een hertekend openbaar domein.

In 2014 startte het Scheldekaaienproject ter hoogte van de wijken Sint-Andries en Het Zuid. Intussen werd 1 kilometer kaaimuur gestabiliseerd en kwam er een hogere waterkering. In 2022 legden we het stuk tussen de Scheldestraat en de Sint-Michielsstraat opnieuw aan, waarbij we het park en de open ruimte langs het water doortrokken. Ook stabiliseerden we vorig jaar de resterende Plantinkaai. Daarna stonden alleen nog de waterkering tussen de Sint-Michielsstraat en het Zuiderterras op de planning, net als het openbaar domein ter hoogte van de Plantinkaai tot het Zuiderterras. Deze zone wordt in juli 2023 ingehuldigd.

Langs Nieuw Zuid stabiliseerden we eerder al 660 meter kaaimuur. In 2022 volgde de rest, tot aan de Kennedytunnel. Een technische uitdaging, want de monding van het Kanaal Der Krijgsgronden vraagt om een oplossing op maat. In 2022 werd het ontwerp voor de nieuwe waterkering afgewerkt en goedgekeurd. De werken starten nog in de loop van 2023.