Het gebied Kalkense Meersen strekt zich uit over 950 hectare op het grondgebied van Berlare, Laarne, Wetteren en Wichelen. De cluster omvat de deelgebieden Kalkense Meersen, Wijmeers, Bergenmeersen, Paardeweide en Paardebroek.
In het oosten van Paardeweide ligt een nat gebied met waterpartijen en riet: een rietatol. De zone staat in verbinding met de Schelde via verschillende sluizen, in combinatie met een vistrap. Door dit speciaal ontworpen systeem kunnen vissen van en naar de Schelde zwemmen. Tegelijk zorgt het voor een stabiel waterpeil in het atol. Dat Paardeweide een visvriendelijk rustpunt is, heeft ook het woudaapje ontdekt! Deze kleine, schuwe reiger had hier voor het eerst een territorium.
Het grootste deel van de werken in Kalkense Meersen is intussen achter de rug: de aanleg van natte natuur op verschillende locaties, het wegwerken van vismigratieknelpunten en het herstel van de waterkwaliteit. Na het heropenen van de Oude Schelde en het aanleggen van natuurvriendelijke oevers aan de Kalkenvaart, baggerden we – samen met de Vlaamse Milieumaatschappij – de Kalkenvaart. De laatste keer dat dit gebeurde, was rond 1970. Over een lengte van 2 kilometer haalden we het vervuilde slib eruit (30.000 m²) en pompten we het in lagunes om te drogen. Daardoor is het watervolume in de Kalkenvaart nu meer dan dubbel zo groot, waardoor de afwatering verbetert, het zelfzuiverend vermogen toeneemt en het leefgebied voor vissen een stuk groter is!
Als bezoeker van de Kalkense Meersen kan je een blik werpen op de fauna en flora… vanop vijf meter hoogte. De uitkijktoren is klaar en wordt hopelijk een nieuwe attractie in het nationaal park Scheldevallei!
De Oude Schelde belooft opnieuw een visrijke waterloop te worden. Om vissen een vrije passage te geven tussen de Oude Schelde en de Schelde, legden we er een nieuwe vistrap aan. Zo kunnen karper, snoek, bot en stekelbaars heen en weer zwemmen, ongeacht het getijverschil op de Schelde. Zo kunnen we ook daar het waterpeil verhogen, waardoor het gebied langer nat blijft en we de negatieve effecten van langdurige droogte kunnen temperen.
In september 2024 heeft het INBO de visstand in de Oude Schelde nog eens gemonitord. Hieruit bleek dat de visstand goed is ontwikkeld. Dat is ook te zien aan de vele visetende vogels die hier rondvliegen, zoals het visdiefje en de aalscholver. De visvangst was divers, met onder meer aal, bittervoorn, giebel, kolblei en zonnebaars. Alle gevangen vissen werden gemeten, gewogen en dan weer netjes teruggezet. De positieve resultaten zijn mede het gevolg van het uitgraven van de Oude Schelde, de connectiviteit door de vistrappen en het baggeren van de Kalkenvaart.
Weidevogels zoals de grutto, kievit en zomertaling nemen sterk af in heel Europa. Om deze trend tegen te gaan, voeren we verschillende acties uit: aangepast maaibeheer tijdens het broedseizoen, vernattingsingrepen voor betere voedseltoegang, en het herstel van bloemrijke graslanden voor een rijke insectenpopulatie voor de kuikens. Daarnaast plaatsen we omheiningen rond de weidevogelgebieden om verstoring en predatie door voornamelijk vossen te voorkomen, waardoor deze gebieden veiliger worden voor de vogels.
Sinds 2013 is Bergenmeersen in Wichelen een gecontroleerd overstromingsgebied met gereduceerd getij. Dat betekent dat een gecombineerde in- en uitwateringssluis hier elke dag water in en uit laat stromen op het ritme van het getij. Zo ontstaat er unieke zoetwatergetijdennatuur, specifieker wilgenvloedbos. In deze video zie je hoe die prachtige riviernatuur zich de af gelopen jaren ontwikkeld heeft.
Foto intro: woudaap, ©Vilda
_comp.jpg)