Cluster Kalkense Meersen

Meer leefgebied creëren voor de roerdomp

Mozaïek van graslanden, rietzones en oude Schelde-armen

De Kalkense Meersen vormen een uitgestrekt natuurgebied van 950 hectare in Berlare, Laarne, Wetteren en Wichelen. Binnen deze cluster liggen onder andere de Kalkense Meersen zelf, Wijmeers, Bergenmeersen, Paardeweide en Paardebroek. De voorbije jaren realiseerden we hier al heel wat: natte natuur, visvriendelijke verbindingen en zuiver water als basis voor een rijk ecosysteem. Ook bezoekers vinden steeds makkelijker hun weg naar dit mozaïek van graslanden, rietzones en oude Scheldearmen. (Foto: Kalkense Meersen, ©TOV-TDM)

Nieuwe fase in aantocht

In de Kalkense Meersen bereiden we een volgende stap in natuurontwikkeling voor. In oktober 2024 kregen we de omgevingsvergunning voor de Scherenmeersen. De bodemonderzoeken zijn momenteel aan de gang. Na het bouwverlof van 2025 starten we met de effectieve inrichtingswerken. In dit gebied komt extra open water en leggen we rietkragen aan, goed voor meer leefgebied voor de roerdomp en andere rietvogels. In Molenmeers voerden we in juli 2025 al werken uit. Op de Vingelinckbeek bouwden we bijkomende stuwen en vistrappen. Zo houden we het waterpeil langer vast en wapenen we het gebied beter tegen droogte.

Waterkwaliteit en infrastructuur

De waterkwaliteit in de Kalkenvaart blijft verbeteren. De waterloop werd eerder al gebaggerd en kreeg meer ruimte, wat het zelfreinigend vermogen versterkt en het leefgebied voor vissen vergroot. Begin 2025 voerden we al een deel van het baggerslib af. De afvoer van het resterende slib staat gepland voor oktober 2025. Intussen is ook het ontwerp voor een nieuw pompgemaal aan de Kalkenvaart afgerond.

Kalkense Meersen, ©TOV-TDM

Kunst

Vanaf 2025 blaast kunstenaar Will Beckers, in opdracht van het Agentschap voor Natuur en Bos, nieuw leven in zijn land-artwerk ‘Salicetum’ aan de wijk Aard. Het wilgenvlechtwerk krijgt een opknapbeurt na stormschade, en er komen nieuwe elementen in cortenstaal bij.

Aangepast peilbeheer in Paardeweide

In Paardeweide kozen we voor een aangepast waterpeil. Een eerdere verhoging leidde tot wateroverlast op landbouwpercelen en een naburige hoeve. Voortaan verhogen we het peil enkel in het centrale deel van het gebied. Zo ontstaat natte natuur zonder hinder voor landbouwgebruik in de randen.

Paardeweide in 2025, ©Vilda

Weidevogels in de kijker

In maart 2025 keerden de eerste grutto’s terug uit Afrika. Ze vonden opnieuw hun plek in de drassige graslanden van de Kalkense Meersen. Weidevogels zoals de grutto, kievit en zomertaling krijgen het steeds moeilijker in Europa. Om hen te helpen, nemen we gerichte maatregelen. Zo maaien we pas na het broedseizoen, vernatten we de graslanden om meer voedsel beschikbaar te maken, en herstellen we bloemrijke weilanden waar kuikens volop insecten vinden. Ook zetten we rasters rond de broedgebieden om verstoring én predatie door onder meer vossen te beperken. Zo krijgen weidevogels opnieuw een veilige plek om te broeden en hun jongen groot te brengen.

Zomertaling, ©Hugo Willocx

Sigmaprojecten in de kijker