Ter hoogte van Fort Sint-Filips maakt de loop van de Schelde een stevige knik. Niet voor niets kozen de Spanjaarden in de 16e eeuw deze plek uit om een betere controle te krijgen over de Schelde en de toegang tot Antwerpen. Na een bewogen geschiedenis als strategische locatie kwam er een dieptepunt in de periode tussen WO II en de jaren zeventig: het fort werd een dumpplaats voor olie en ander afval uit de haven.

Door de ligging aan de Schelde vormde de vervuiling een bedreiging voor mens en milieu. Gelukkig kwam er een degelijke oplossing, waarbij de sanering gekoppeld werd aan de al geplande werken in het kader van het Sigmaplan. De zware historische vervuiling is intussen veilig ingesloten, ondergronds, met waterdichte muren tot 32 meter diepte. Ook saneerden we de nabijgelegen vijver en het omliggende terrein.

De nieuwe dijk en de hogere waterkeringsmuur beschermen Antwerpen en het havengebied voortaan beter tegen overstromingen van de Schelde. De economische impact van een watersnoodramp in dit gebied zou gigantisch zijn – dat gevaar hebben we nu weggenomen. De site van Fort Sint-Filips maakt ook deel uit van een groter project. Tussen de forten van Lillo en Sint-Filips hebben we de dijken met zo’n 3 m verhoogd, tot 11 mTAW. Goed voor 8 km dijkwerken tussen deze forten!

In de Schelde zelf, net voorbij het fort, legden we een ‘kribbe’ aan, een lage stenen dam. Die remt plaatselijk de stroming van het water af en stimuleert de ontwikkeling van getijdennatuur met slikken en schorren. Goed voor 20 hectare nieuw natuurgebied en herstel van zeldzame riviernatuur. Bij de aanleg van die natuurpracht werd maximaal ingezet op hergebruik. We kozen voor baggerspecie en niet voor de aanvoer van nieuwe grond. Daardoor konden we ook rekenen op Europese steun in het kader van het Interreg-project Smartsediment. In de toekomst zullen de graslanden rond de historische fortcontouren ook ecologisch beheerd worden door er schapen te laten grazen.